Robusta trong ngành công nghiệp cà phê Việt Nam

Nói về cà phê, người ta thường đề cập đến quả của một loại cây cà phê thông dụng: Coffee Arabica. Arabica là giống chiếm hầu hết sản lượng cà phê được sản xuất hàng năm, và chúng được yêu thích bởi văn hoá cà phê phương Tây. Nhưng Arabica không phải là loài cà phê duy nhất hiện diện. Hiện tại, đã có hơn 120 giống cà phê được nhận diện, nhưng chỉ có duy nhất 1 giống khác Arabica và được trồng với số lượng lớn hơn là Coffea canephora, một giống được biết đến với tên gọi Robusta.

Cà phê Robusta

Robusta được khám phá ở thuộc địa của Bỉ ở Công-gô (nay là Zaire) vào nửa cuối thế kỷ 19. Cây cà phê Robusta có đặc điểm dễ nhận diện là phát triển và ra quả ở độ cao thấp hơn nhiều so với Arabica, chịu được thời tiết ấm và chống sâu bệnh tốt hơn. Vì vậy, tiềm năng kinh tế của cà phê Robusta là rất rõ ràng. Những yếu tố này là lý do cà phê Robusta vẫn được sản xuất tận ngày nay. Bên cạnh đó, chi phí trồng trọt và sản xuất cà phê Robusta cũng thấp hơn Arabica. Nhưng một nhược điểm duy nhất không thể cải thiện được: rằng Robusta không có hương vị tốt.

Cà phê Robusta có ít hương thơm và nhiều vị đắng

Thông tin cơ bản:

Tên khoa học: Coffea canephora.
Dạng cây gỗ hoặc cây bụi, chiều cao cây trưởng thành đạt đến 10m.
Hàm lượng caffeine: 2.2% – 4%.
Vụ thu hoạch đầu tiên: năm thứ 3.
Thời gian thu hoạch tối đa đến 30 năm.
Quốc gia có sản lượng lớn: Tazania (30%), Uganda (80%), India (60%), Sumatra (75%), Java (90%), Thailand (98%), VietNam (95%), Ecuador (60%). Số liệu trích dẫn từ Coffee Obsession – xuất bản năm 2014.

Nhiều người đồng ý cà phê Robusta được sản xuất hoàn hảo vẫn có hương vị tốt hơn Arabica chất lượng thấp và điều này có thể đúng, nhưng điều đó không có nghĩa Robusta luôn luôn mang hương vị ngon một cách tự nhiên. Nhìn chung, Robusta có vị khó chịu với nhiều người, loại cà phê này thường có rất ít độ chua (acid) nhưng sẽ có nhiều thể chất (body) và cảm giác hương vị trong miệng (mouthfeel).

Robusta trong ngành công nghiệp cà phê hoà tan

Dĩ nhiên, cà phê Robusta cũng có nhiều phân cấp, và Robusta chất lượng cao hơn cũng có thể được sản xuất bằng cách hái chọn lọc quả chín ở tỷ lệ từ 90% - 98%. Cà phê Robusta là một phần của văn hoá espresso ở Ý trong nhiều năm qua, nhưng hầu hết Robusta sản xuất khắp nơi trên thế giới đều bị sử dụng cho một phân khúc thấp hơn: Cà phê hoà tan.

Đối với ngànhcông nghiệp cà phê hoà tan, giá cả luôn quan trọng hơn hương vị. Đi cùng là sự lệ thuộc của thế giới vào cà phê ở dạng thức uống nhanh giúp Robusta chiếm 40% lượng cà phê sản xuất hàng năm. Thống kê này thường dao động tuỳ theo cung cầu tại các thời điểm khác nhau.

Phần lớn Robusta vẫn đang được dùng cho ngành công nghiệp cà phê hoà tan

Một ví dụ nhỏ dựa trên sự tăng giá của cà phê trên toàn thế giới có thể làm động lực thúc đẩy các nông trại sản xuất nhiều Robusta hơn vì những tập đoàn đa quốc gia phải tìm kiếm nguồn nguyên liệu thay thế cho Arabica vốn cũng đang trên đà tăng giá.

Điều thú vị là trong quá khứ, khi các nhà rang xay tìm cách kết hợp Arabica và Robusta (blend) ở quy mô công nghiệp, thì lượng tiêu thụ cà phê bấy giờ giảm xuống rõ rệt. Điều này có thể do việc thay đổi hương vị, hoặc do cà phê Robusta quá mạnh với hầu hết người tiêu dùng. Dù sao thì, nếu các công ty quyết định đi đường tắt bằng cách cắt giảm hoặc thay thế nguồn nguyên liệu quen thuộc, người tiêu dùng sẽ nhận ra ngay sự thay đổi trong sản phẩm – hoặc ít nhất làm thay đổi luôn chính thói quen tiêu dùng của họ.

Một chương mới dành cho cà phê Robusta

Cà phê Robusta là mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng sản lượng xuất khẩu nông sản của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Trước đây, cà phê Robusta không được chú ý nhiều đến chất lượng mà chỉ dùng phần lớn cho ngành công nghiệp cà phê hoà tan. Tuy nhiên, nếu đi sâu hơn trong lĩnh vực Specialty Coffee, chúng ta vẫn tìm thấy rất nhiều điều thú vị khi nếm thử Fine Robusta. Chính điều đó đã thôi thúc các nông trại quan tâm nhiều hơn đến việc trau chuốt chất lượng của Robusta bằng nhiều phương pháp sơ chế mới.

Sơ chế Honey làm tăng giá trị của cà phê Robusta

Nhờ đó, ngày càng nhiều cửa hàng Specialty đưa Robusta vào thực đơn của họ, đây là một tín hiệu vô cùng phấn khởi vì nó cho thấy tất cả các giống cà phê đều được đánh giá công bằng.