Tại Sao Cà Phê Rang Xay Mới Có Nhiều Crema Hơn? Cách Nhận Biết Cà Phê Còn Tươi
Crema là lớp bọt mịn màu nâu vàng nổi lên bề mặt khi pha cà phê espresso. Đây không chỉ là yếu tố thẩm mỹ, mà còn là dấu hiệu nhận biết chất lượng cà phê. Một lớp crema dày, bền chứng tỏ cà phê được rang mới, còn tươi, và quá trình chiết xuất diễn ra tốt.
Với các quán cà phê hoặc người pha chuyên nghiệp, crema là “thước đo” đầu tiên về độ tươi, độ mịn, độ đồng đều và khả năng giữ hương của cà phê. Vậy vì sao cà phê rang mới lại tạo được nhiều crema hơn? Làm sao để nhận biết cà phê còn tươi?
Cà phê rang xay mới là gì?
Cà phê rang xay mới là loại vừa hoàn tất giai đoạn rang, thường nằm trong khoảng 5–21 ngày sau rang tùy theo mục đích sử dụng. Sau khi rang, hạt cà phê sẽ bắt đầu giải phóng khí CO₂ – một quá trình gọi là “degas”. Trong những ngày đầu, lượng khí CO₂ vẫn còn tích tụ trong hạt, giúp quá trình pha chiết xuất hiệu quả hơn và tạo nhiều crema hơn khi pha espresso.
Rang xong mà dùng ngay thì cà phê chưa đạt độ ổn định về hương vị, nhưng nếu để quá lâu sau 3–4 tuần, cà phê bắt đầu giảm dần hương thơm, mất CO₂ và không còn tạo crema tốt.
Vì sao cà phê rang mới tạo nhiều crema hơn?
Crema hình thành nhờ khí CO₂ hòa tan trong nước nóng, tạo áp lực khi chiết xuất qua máy espresso. Với cà phê rang mới, hàm lượng CO₂ còn cao nên khi gặp nước nóng, khí này sẽ nhanh chóng thoát ra ngoài tạo thành lớp bọt nhỏ li ti – chính là crema.
Ngoài ra, dầu tự nhiên trong hạt cà phê chưa bị oxy hóa sẽ giữ được khả năng tạo bọt và tăng độ sánh cho crema. Khi cà phê để lâu, CO₂ bay gần hết, dầu bị oxi hóa, từ đó khiến crema mỏng hoặc không hình thành. Do đó, để có ly espresso chuẩn vị và crema đẹp mắt, bạn nên chọn cà phê rang trong vòng 2–3 tuần trở lại.
Dấu hiệu nhận biết cà phê còn tươi
Độ tươi của cà phê ảnh hưởng trực tiếp đến hương thơm, vị và khả năng tạo crema khi pha, đặc biệt là với espresso. Để nhận biết cà phê còn tươi hay không, bạn có thể dựa vào 4 yếu tố sau:
1. Quan sát ngoại hình hạt cà phê
- Cà phê rang vừa đến rang đậm (medium – dark roast):
Hạt có bề mặt hơi bóng nhẹ do dầu tự nhiên bắt đầu tiết ra. Màu hạt nâu đậm đồng đều, không bị cháy khét, không khô rạn hoặc có màu loang lổ.
Nếu hạt quá bóng hoặc dầu nổi rõ, đó có thể là dấu hiệu cà phê đã để quá lâu hoặc bị rang quá nhiệt, dễ gây ra vị cháy đắng và mất hương.
- Cà phê rang nhẹ (light roast):
Hạt có màu nâu nhạt hoặc nâu sáng, không bóng, khô đều, không xỉn màu. Hạt cà phê còn tươi sẽ có độ cứng và giòn nhẹ khi cắn thử, không bị xốp hay mềm ỉu.
2. Mùi hương của cà phê
- Cà phê còn tươi sẽ có mùi thơm tự nhiên, đặc trưng theo loại hạt và mức rang: có thể là mùi hạt nướng, sô-cô-la, trái cây chín, hạt dẻ, hoặc citrus nhẹ.
- Nếu cà phê có mùi hôi dầu, ẩm mốc, mùi giấy cũ hay mùi chua lạ, rất có thể đã quá hạn sử dụng hoặc bị oxy hóa trong quá trình bảo quản.
3. Phản ứng khi pha
- Pha espresso: Nếu cà phê còn tươi, bạn sẽ thấy crema nổi đều, dày, bền và màu nâu óng. Khi khuấy nhẹ, crema không tan ngay mà vẫn bám thành cốc.
- Pha phin: Cà phê còn tươi sẽ nở phồng nhẹ, nước nhỏ giọt chậm và đều. Nếu nước chảy ào ạt ngay từ đầu, khả năng cao cà phê đã mất khí CO₂ – một dấu hiệu đã cũ hoặc đã bị mất tươi.
4. Ngày rang
- Ngày rang là yếu tố then chốt trong việc đánh giá độ tươi. Cà phê nên được sử dụng tốt nhất trong khoảng từ 7 đến 21 ngày sau rang.
- Dùng quá sớm (1–2 ngày đầu) có thể khiến cà phê chưa ổn định hương vị, còn nhiều CO₂ gây nở mạnh và khó kiểm soát chiết xuất.
- Dùng quá trễ (sau 30–45 ngày), cà phê sẽ mất hương thơm, ít crema, và hậu vị không còn rõ ràng như ban đầu.
Cà phê cũ – dấu hiệu và ảnh hưởng đến chất lượng
Cà phê đã để quá lâu sau khi rang không chỉ làm giảm hương vị mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng chiết xuất và trải nghiệm thưởng thức. Một số dấu hiệu nhận biết cà phê đã cũ gồm:
- Mùi hương biến đổi rõ rệt: Cà phê cũ thường mất đi mùi thơm đặc trưng như sô-cô-la, hạt dẻ, trái cây... Thay vào đó là mùi chua gắt, hôi dầu, ẩm mốc hoặc mùi giấy cũ. Đây là biểu hiện của quá trình oxy hóa hoặc bảo quản không đúng cách.
- Chiết xuất kém khi pha espresso: Cà phê cũ sẽ không còn tạo crema dày và bền. Lớp crema nếu có sẽ rất loãng, màu nhạt, xỉn và dễ tan. Điều này khiến ly espresso trông nhạt nhòa, kém hấp dẫn.
- Hương vị không ổn định: Vị cà phê có thể trở nên đắng gắt, hậu vị ngắn và khó chịu, thiếu chiều sâu và độ ngọt hậu. Đặc biệt khi pha bằng máy espresso, cà phê cũ dễ gây hiện tượng over-extraction hoặc under-extraction vì thiếu tính ổn định trong chiết xuất.
- Ảnh hưởng đến thương hiệu và trải nghiệm khách hàng: Việc sử dụng cà phê cũ dễ khiến khách hàng cảm nhận tiêu cực về chất lượng. Một ly cà phê không ngon có thể khiến người uống đánh giá sai về quán, ảnh hưởng đến mức độ hài lòng, niềm tin và sự trung thành của họ đối với thương hiệu.
Cách bảo quản để giữ cà phê luôn tươi
Để duy trì hương vị và chất lượng tốt nhất cho cà phê rang xay, việc bảo quản đúng cách là yếu tố vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số lưu ý cần thiết:
- Sử dụng túi có van 1 chiều và khóa zipper: Loại túi chuyên dụng này cho phép khí CO₂ thoát ra ngoài sau khi rang mà không để không khí ẩm và oxy xâm nhập trở lại – giúp cà phê tránh bị oxy hóa, giữ độ tươi lâu hơn.
- Tránh ánh sáng, nhiệt độ cao và độ ẩm: Bảo quản cà phê ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh sáng trực tiếp, đặc biệt là ánh nắng mặt trời. Tuyệt đối không để gần bếp, cửa sổ hoặc nơi có nhiệt độ dao động lớn.
- Không cất cà phê trong tủ lạnh: Tủ lạnh là môi trường ẩm, nhiều mùi và dễ làm cà phê hấp thụ mùi từ thực phẩm khác. Ngoài ra, khi đưa cà phê từ tủ lạnh ra ngoài, sự thay đổi nhiệt độ có thể khiến hơi nước đọng lại, làm hỏng cà phê nhanh hơn.
- Chia nhỏ cà phê khi mua với số lượng lớn: Nếu mua túi lớn, bạn nên chia ra thành các túi nhỏ, chỉ mở một phần dùng trong vài ngày. Việc mở túi nhiều lần làm mất khí CO₂ nhanh chóng và khiến cà phê tiếp xúc với không khí, gây mất mùi, giảm chất lượng.